Kunstmatige intelligentie verandert de manier waarop Europese landen de verkeersveiligheid benaderen. Frankrijk heeft een ambitieus plan onthuld voor 2025 om op grote schaal slimme radars in te zetten, terwijl andere Europese landen al over soortgelijke technologieën beschikken. Terwijl slimme radars zich klaarmaken om de Franse wegen te bewaken, kijkt de rest van Europa toe, past zich aan en debatteert over hoe deze technologie te gebruiken voor een veiligere toekomst achter het stuur.
Nieuwe flitspalen met kunstmatige intelligentie in Frankrijk
De Franse autoriteiten zijn van plan om hun netwerk van flitspalen tegen 2025 te moderniseren. Het land wil zijn vloot uitbreiden tot 4160 radars met een investering van 46 miljoen euro. Deze nieuwe apparaten zullen worden uitgerust met kunstmatige intelligentie, waardoor ze drie extra overtredingen kunnen detecteren: het niet respecteren van de veiligheidsafstand, het gebruik van een mobiele telefoon achter het stuur en het niet dragen van een veiligheidsgordel. De boete voor elk van deze overtredingen is 135 euro en het verlies van drie punten op het rijbewijs.
De technologie achter deze radars is indrukwekkend. Ze maken gebruik van geavanceerde algoritmes om beelden in realtime te analyseren, in combinatie met systemen zoals dopplerantennes die tot 126 voertuigen tegelijkertijd kunnen volgen over een strook van 100 meter, vijf rijstroken. In het geval van overtredingen zoals het gebruik van een mobiele telefoon of veiligheidsgordel, zal menselijke validatie nog steeds nodig zijn, met als doel het aantal fouten te verminderen. De Franse regering verdedigt deze maatregel als een vooruitgang op het gebied van verkeersveiligheid, met als doel het aantal verkeersdoden te verminderen. Mobiel bellen en rijden zonder gordel zijn terugkerende factoren bij ernstige ongevallen en slimme radars zouden dit gedrag kunnen ontmoedigen.
Niet iedereen is echter voorstander. Verenigingen zoals “40 miljoen automobilisten” hebben hun stem verheven en kritiek geuit op de inningsaanpak van het plan. In 2023 zullen verkeersboetes meer dan twee miljard euro opleveren, een cijfer dat de kritiek op de werkelijke bedoelingen van de regering voedt. Het privacydebat ligt ook op tafel: in hoeverre is het acceptabel dat AI elke beweging van bestuurders analyseert?
AI gebruiken voor verkeersveiligheid in Europa
Frankrijk staat niet alleen in zijn streven naar AI. Andere Europese landen hebben al belangrijke stappen in deze richting gezet door kunstmatige intelligentie te integreren in flitspalen en apparatuur om overtredingen op te sporen. Hier volgen enkele voorbeelden:
- Het Verenigd Koninkrijk heeft camera’s met AI geïntegreerd in bijna de helft van zijn verkeershandhavingssystemen. Technologieën zoals “Heads Up” van Acusensus detecteren het gebruik van mobiele telefoons en rijden zonder gordel door beelden te analyseren, met indrukwekkende resultaten. Deze camera’s combineren AI met menselijke controle om bekeuringen uit te schrijven en het gebruik ervan breidt zich uit om complexer gedrag aan te pakken. De aanpak in het Verenigd Koninkrijk is vooral gericht op afschrikking en de eerste resultaten laten een daling van het aantal verkeersongevallen in proefgebieden zien.
- Nederland gebruikt AI niet alleen voor handhaving, maar ook voor verkeersmanagement. Bedrijven als Parquery en Vialis hebben traditionele sensoren vervangen door slimme camera’s die voertuigen, motoren en fietsen identificeren en verkeerslichten in realtime aanpassen. Daarnaast monitoren AI-radars de snelheid en veiligheidsafstanden, wat bijdraagt aan een efficiënt en veilig wegsysteem. In Nederland wordt de technologie eerder gezien als een preventief dan als een bestraffend middel.
- In Duitsland leidt het Fraunhofer Instituut projecten zoals “KI4LSA” en “KI4PED”, die kunstmatige intelligentie gebruiken om verkeerslichten te optimaliseren en voetgangers te beschermen in steden als Lemgo en Bielefeld. Deze initiatieven maken gebruik van camera’s en radarsensoren met deep learning-algoritmen om het verkeer te analyseren, wachttijden te verkorten en de veiligheid te verbeteren. Hoewel de focus momenteel niet op handhaving ligt, zou de technologie kunnen worden aangepast om overtredingen te detecteren.
- Spanje heeft AI-gestuurde radars en camera’s ingezet onder toezicht van het Directoraat-Generaal van Verkeer. In steden zoals Madrid en Barcelona detecteren deze apparaten het gebruik van mobiele telefoons en het niet dragen van veiligheidsgordels, maar boetes worden uitgedeeld na een menselijke beoordeling van de beelden.
- Zweden en Denemarken onderzoeken AI voor verkeersanalyse en ongevallenpreventie. Italië past kunstmatige intelligentie toe in lage-emissiezones (ZTL).
De trend is duidelijk: AI herdefinieert verkeersveiligheid. Frankrijk zet in op een massale en bestraffende inzet, het Verenigd Koninkrijk geeft prioriteit aan afschrikking, Nederland aan efficiëntie en Duitsland aan preventie. Ze staan echter allemaal voor dezelfde uitdagingen: nauwkeurigheid van AI, acceptatie door het publiek en privacy.
In EU-verband moedigen initiatieven zoals de Europese AI-strategie deze innovaties aan, maar vereisen ze ook een ethisch evenwicht. Australië, een wereldwijde benchmark in het gebruik van deze technologie, heeft het aantal verkeersongevallen met 18% verminderd door de inzet van ’s werelds meest geavanceerde AI-radars. In Europa zal het succes afhangen van het aantonen dat slimme flitspalen levens redden en niet alleen de staatskas spekken.